علی اصغر فانی سرپرست وزارت آموزش و پرورش در اولین نشست مطبوعاتی خود به نکاتی اشاره کرده که بیشترین تاثیر را بر خانواده‌ها خواهد داشت؛ تائید رسمی مشکلات مالی مدارس و دریافت بخشی از هزینه های مدارس دولتی از والدین و تداوم تغییر نظام آموزشی با وجود مخالفت‌های مجلس و کارشناسان.
این نشان دهنده مشکلات پیچیده‌ای است که نظام آموزش عمومی رسمی کشور با آن دست به گریبان است و در ظاهر دولت جدید راه حلی جز مدارا ندارد.
امکان تداوم آموزش عمومی رایگان بدون بودجه
آقای فانی با اشاره به کسری بودجه در وزارت آموزش و پرورش گفته است که کسر بودجه در این نهاد میراثی از دولت گذشته است و ما امیدواریم بتوانیم بدون اینکه به مردم فشاری وارد شود سال ۱۳۹۲ را سپری کنیم.
اما برخلاف وی گروهی وضعیت کسری بودجه آموزش و پرورش را مختص به دولت پیشین نمی‌دانند و از این مسئله به عنوان مشکل مشترک دولت‌ها در سه دهه گذشته یاد می‌کنند.آنها معتقدند که با افزایش انفجار گونه جمعیت در دهه شصت و تغییر هرم سنی جمعیت کشور و همچنین مشکلات ناشی از جنگ و تحریم، مشکل کم پولی وزارت آموزش و پرورش روز به روز بزرگتر شده‌است.
البته سوءمدیریت را نیز باید به مجموعه عوامل تشدید کننده مشکلات اضافه کرد. چون بزرگی حوزه کاری این نهاد چه از نظر جغرافیایی و چه جمعیتی و همچنین تاثیر مستقیم آن بر کل کشور، مدیریت وزارت آموزش و پرورش را به یکی از پیچیده‌ترین مسئولیت‌های کشور بدل کرده است و شتاب و سیاست زدگی در اتخاذ سیاست‌ها و راهکارها در این نهاد هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی زیادی را به بار آورده است.
شاید آقای فانی با نظر کارشناسان موافق بوده که گفته است تصمیم‌های شتابزده مشکلاتی را برای خانواده‌ها و معلمان و فرهنگیان بوجود آورده است و آموزش و پرورش جایی نیست که وزیری هرچه به نظر خودش می‌رسد بلافاصله مطرح کند.
به هر حال، بی پولی وزارت آموزش و پرورش چه حاصل سیاست‌های دولت‌های نهم و دهم باشد و چه حاصل عوامل دیگر، در وضعیت موجود تغییری ایجاد نمی‌کند. به نظر می‌رسد راه حل آقای فانی برای کاهش بخشی از بار این مشکل انتقال آن به خانواده‌ها باشد.
آقای فانی در پاسخ به سوالی در زمینه دریافت پول از خانواده‌ها در مدارس دولتی گفته است: "مدرسه هزینه دارد. یک سال و نیم است که آموزش و پرورش نتوانسته است پولی وارد مدارس کند. البته ما در همین مدت با دولت هماهنگ کردیم ۵۰ میلیارد تومان سرانه به مدارس بدهند. (در حدود ۴۰۰۰ تومان به ازای هر دانش‌آموز در سال) تا ۲۰ شهریور هم این سرانه به دست مدیران مدارس می‌رسد؛ البته قسط اول. تلاش می‌کنیم در طول سال پول بیشتری به مدارس بدهیم. به هرحال مدرسه باید اداره شود. اولیا اگر کمک نکنند کار مدرسه مختل می‌شود. باید مردم کمک کنند تا به تدریج بودجه را بازسازی کنیم."
البته او در همین نشست گفته است که نباید دست در جیب مردم بکنیم و تصمیمات آموزش و پرورش باید طوری باشد که به مردم فشار وارد نکند.
از نظر برخی از منتقدان، گفته‌های آقای فانی به نوعی تائید و رسمی کردن دریافت بخشی از هزینه‌های مدارس از والدین است، چیزی که سال‌ها از سوی آموزش و پرورش تکذیب می‌شد. تکذیبی که برای روابط عمومی وزارتخانه به سنتی هر ساله بدل شده بود و در آن با شروع فصل ثبت نام مدارس، با اعلام شماره تلفنی برای ثبت و رسیدگی به شکایت‌های والدین، دریافت پول به وسیله مدارس دولتی از خانواده‌ها را غیر قانونی اعلام می‌کرد. اما به نظر می‌رسد که وضعیت به گونه‌ای است که دیگر تکذیب کردن مشکلی را حل نمی‌کند.
منتقدان همچنین بخش دیگری از گفته‌های آقای فانی را نشان دهنده رویکرد آینده وزارت آموزش و پروش در کم کردن بار هزینه‌ها با تقویت مدارس غیرانتفاعی می‌دانند. وی گفته است که طبق آمار آموزش و پرورش ۵۰۰ هزار صندلی در مدارس غیر دولتی خالی است. این ظرفیت‌های خالی باید به بوسیله دانش آموز پر شود. باید برنامه ریزی کنیم برای پر شدن این مدارس؛ برای مثال ۷۰ درصد شهریه این مدارس را مردم بدهند و ۳۰ درصد را دولت یا برعکس. این یک تفکر جدیدی است در اداره مدارس و باید بررسی شود.
آقای فانی می گوید مدرسه هزینه دارد. یک سال و نیم است که آموزش و پرورش نتوانسته است پولی وارد مدارس کند... اولیا اگر کمک نکنند کار مدرسه مختل می‌شود. باید مردم کمک کنند تا به تدریج بودجه را بازسازی کنیم
این در حالی است که انتقادهای زیادی در این زمینه به آموزش و پرورش می‌شود. بخش عمده این انتقادها متوجه فاصله زیاد شهریه مصوب وزارت آموزش و پرورش برای مدارس غیرانتفاعی با رقمی است که خانواده‌ها پرداخت می‌کنند و معلوم نیست رقم حمایتی آقای فانی به کدام شهریه اشاره می‌کند؛ رقم رسمی یا واقعی. رقمی که در برخی از مدارس به سالی هشت میلیون تومان نیز می‌رسد.
به نظر می‌رسد که آموزش و پرورش این ارقام را قبول ندارد و اگر قرار به حمایتی باشد شهریه رسمی است که ملاک عمل قرار خواهد گرفت. حمیدرضا حاجی بابایی وزیر پیشین آموزش و پرورش گفته بود برخی از مدارس غیر انتفاعی برای تحصیل یک ساله، مبالغ کلان ۶و۷میلیون تومانی از مردم دریافت می‌کنند و دریافت این قبیل شهریه های کلان، در اختیار وزارت آموزش و پرورش نیست و اولیای بچه ها، خودشان دوست دارند چنین شهریه‌هایی را پرداخت کنند.
به عقیده کارشناسان مسائل آموزشی، به نظر نمی رسد آقای فانی با آقای حاجی بابایی در این زمینه اختلاف نظری داشته باشد.
البته دریافت چنین شهریه‌هایی آنقدر عادی شده‌است که حتی دیگر نهادهای آموزشی به آن به عنوان سندی از منطقی بودن شهریه‌های خود اشاره می‌کنند. برای مثال رضا روستا آزاد رئیس دانشگاه صنعتی شریف درباره مبلغ شهریه دانشجویان کارشناسی پردیس بین الملل این دانشگاه گفته است شهریه این دانشجویان از شهریه‌ای که در مقطع دبیرستان مدارس غیرانتفاعی اخذ می شود کمتر است. شهریه‌ای که در این مدارس اخذ می‌شود حدود ۲۰ میلیون تومان (برای دوره دبیرستان) است درحالی که شهریه دانشجویان کارشناسی پردیس دانشگاه شریف کمتر از ۱۰ میلیون تومان.
ششم ابتدایی بدون معلم و کتاب و کلاس
تغییر نظام آموزشی به یک دوره شش ساله ابتدایی و دو دوره سه ساله (۳-۳-۶)از سال گذشته و تبدیل آن به چهار دوره سه ساله در آینده نزدیک، یکی دیگر از مسایلی است که ذهن خانواده‌ها و مسئولان آموزش عمومی کشور را درگیر کرده‌است. تغییر دوره‌های آموزش عمومی بر اساس سند تحول نظام آموزشی کشور که سندی لازم الاجراست، شروع شده است ولی بخش بزرگی از کارشناسان آموزشی و مسئولان، اجرای آنرا شتابزده، بدون مطالعه و آماده سازی زیرساخت‌ها می‌دانند که موجب بوجود آمدن مشکلات جدی در بدنه آموزشی کشور شده‌است.
آقای فانی در این زمینه گفته است اجرای طرح ۶-۳-۳ کاری است که سال قبل آغاز شده است و با وجود مشکلاتی که در اجرای ۶-۳-۳ با آنها مواجه هستیم نمی‌توانیم حرکت آن را متوقف کنیم. یکی از مشکلات، شروع این تحولات از سال ششم است. در حالی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی از مسوولان وقت آموزش و پرورش خواسته شده بود که از پایه شروع کنند. اما دوستان عجله داشتند. سال ششمی که سال گذشته آغاز کردیم مبتنی بود با یک دوره ۵ ساله ابتدایی، وقتی می خواستیم بر آن اساس هدف گذاری کنیم و کتاب طراحی کنیم با مشکل مواجه بودیم. برای تامین نیروی انسانی کلاس ششم نیز کار شتابزده‌ای انجام داده‌اند. هر برنامه‌ای بخواهد شکل بگیرد چند تا پیش نیاز دارد؛ کتاب، معلم و فضای آموزشی. در اجرای سند نیروی انسانی خوب دیده نشده بود. امسال اصلاحاتی در کتاب های درسی صورت گرفته‌است. فضای آموزشی هم مشکل داشتیم، اما یک جوری حلش کردیم.
شتابزدگی دولت پیشین در اجرای این طرح برای ثبت نام خود به عنوان شروع کننده تغییر نظام آموزشی کشور، چیزی است که کمتر کسی با آن مخالف است و حتی در دوران دولت دهم اعتراض‌های زیادی برانگیخت. برای مثال محمدمهدی زاهدی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در این زمینه گفته است اجرای نظام آموزشی ۳ـ۳ـ۶ چیزی نیست که برای ما راضی کننده باشد، چرا که ضرر و خسارت این نظام آموزشی پنج شش سال آینده مشخص خواهد شد. با وجود آنکه قرار بود اول معلم تربیت کنیم و بعد نظام آموزشی ۳ـ۳ـ۶ را به اجرایی کنیم اما شاهد بودیم که در اجرای آن شتابزده عمل شد. ما بارها از وزیر آموزش و پرورش دعوت کردیم و از وی پرسیدیم که چطور نظام آموزشی ۳ـ۳ـ۶ را راه اندازی کرده‌اید بدون آنکه معلمی برای پایه ششم ابتدایی داشته باشید.
به گفته این عضو پیشین دولت محمود احمدی نژاد، در هیچ کجای دنیا چنین تغییر بزرگی از یک برش اساسی شروع نمی‌شود و باید حتی کتب درسی نیز با دقت بیشتری مورد کارشناسی قرار می‌گرفت. به طور حتم موضوعاتی از جمله تغییر نظام آموزشی ۳ـ۳ـ۶ جای مانور زیادی دارد و بدون شک با نقد کارشناسی می‌توان فهمید که چه خیانتی به کشور شده است و همین بی دقتی‌ها می‌تواند آینده کشور را رقم بزند.
رضا صابری عضو هیات رئیسه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز اجرای نظام جدید آموزشی را از عوامل مهم افت تحصیلی دانش‌آموزان خوانده و گفته است به طور حتم امروزه افزایش آمار افت تحصیلی در پایه ششم ابتدایی، ناشی از تحول در نظام آموزشی جدید است. متاسفانه تغییر در کتب درسی، دانش‌آموزان را دچار اضطراب و نگرانی کرده و همین عوامل باعث می‌شود در یادگیری دروس ضعیف باشند؛ این تغییرات پی‌درپی در نظام آموزشی باعث می‌شود تا زمان کافی برای آموزش به نیروی انسانی هم وجود نداشته باشد و به همین سبب معلم نیز در آموزش هوشمندانه به دانش‌آموز ناتوان باشد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر